Kripto para sözlüğü, Bitcoin başta olmak üzere kripto paralar, blokzincir teknolojisi ve dijital varlık işlemleri ile ilgili crypto terimlerin açıklamalarını bulacağınız bir sözlük!
Yüzde 51 Saldırısı (%51 Attack) Nedir?
%51 saldırısı (%51 attack), bir blok zinciri ağının kontrolünü ele geçirmek için kullanılan bir saldırı yöntemidir. %51 attack, bir saldırganın blok zincirindeki toplam hesaplama gücünün yarısından fazlasını kontrol ettiği durumlarda gerçekleştirilebilir. Bu durumda saldırgan, blok zincirindeki işlemleri geri alma, çift harcama yapma veya sahte işlem oluşturma gibi kötü niyetli eylemler gerçekleştirebilir. %51 saldırı türü, blok zinciri ağının güvenliğini tehlikeye atabilir ve ciddi ekonomik zararlara yol açabilir. Blok zinciri ağının güvenliğini sağlamak için, ağın dağıtılmış doğası ve farklı madencilik havuzlarının kullanılması gibi önlemler alınmaktadır.
Altcoin Nedir?
Altcoin, Bitcoin dışındaki tüm kripto para birimlerine verilen genel addır. Bu dijital para birimleri, Bitcoin'in özelliklerini veya tasarımını değiştirerek veya farklı bir amaç için yaratılarak ortaya çıkmıştır. Altcoinler, blok zinciri teknolojisi kullanılarak oluşturulmuş dijital para birimleridir ve genellikle birçok farklı kullanım amacı için tasarlanmıştır. Popüler altcoinler arasında Ethereum, Litecoin, Ripple ve Bitcoin Cash yer almaktadır. Bu kripto para birimleri, benzersiz özelliklerine, işlevlerine ve kullanım senaryolarına sahip olabilirler ve genellikle kendi toplulukları tarafından desteklenirler.
Bitcoin (BTC) Nedir?
Bitcoin (BTC), blok zinciri teknolojisi kullanılarak oluşturulmuş ilk ve en popüler kripto para birimidir. Bitcoin, merkezi olmayan bir sistemde çalışır ve para transferleri için geleneksel finans kurumlarına ihtiyaç duyulmadan doğrudan kullanıcılar arasında gerçekleştirilir. Herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan, dijital cüzdanlar aracılığıyla gönderimleri gerçekleştirilen Bitcoin, açık kaynaklı bir yazılım kullanarak işlem görmektedir. Bitcoin, piyasadaki en yüksek piyasa değerine sahip olmakla birlikte, bölünebilir ve sınırlı sayıda olması nedeniyle benzersiz bir dijital varlık olarak kabul edilir.
Coin Nedir?
Coin, dijital para birimleri veya kripto para birimleri olarak da adlandırılan, blok zinciri teknolojisi kullanılarak oluşturulmuş dijital varlıklardır. Bu varlıklar, merkezi olmayan bir sistemde çalışarak para transferlerini güvenli ve anonim bir şekilde gerçekleştirir. Coin'lerin büyük bir kısmı, Bitcoin gibi, bir algoritma kullanılarak oluşturulmuştur ve belirli bir arz ile sınırlıdır. Ancak, bazı coin'ler farklı algoritmalar veya amaçlar için yaratılmıştır ve bu nedenle farklı özelliklere sahiptirler. Coin'ler, dijital cüzdanlarda saklanabilir ve çeşitli amaçlar için kullanılabilirler, örneğin online ödemeler, yatırım, spekülasyon veya blok zinciri teknolojisini kullanarak bir iş modeli oluşturma gibi.
Çatallanma (Fork) Nedir?
Çatallanma (Fork), blok zinciri teknolojisinde kullanılan ve blok zinciri ağının iki ayrı kolu oluşturan bir terimdir. Blok zinciri protokolünde bir değişiklik yapıldığında veya ağdaki madenciler arasında farklı görüşler olduğunda, çatallanmalar meydana gelebilir. Bu durumda blok zinciri ağı iki farklı yönde ilerleyebilir ve iki ayrı blok zinciri oluşabilir. Çatallanmalar, yumuşak çatallanma ve sert çatallanma olmak üzere ikiye ayrılır. Yumuşak çatallanmada, ağın eski ve yeni sürümleri birlikte çalışabilirken, sert çatallanmada eski sürümler artık desteklenmez ve bu nedenle ağ ikiye ayrılır. Her ne kadar çatallanmalar normalde istenmeyen olaylar olsa da, bazen yeni özellikler veya güvenlik önlemleri eklemek için gereklidir ve ağın uzun vadeli başarısı için gerekli olabilir.
Delist Nedir?
Delist, bir kripto para biriminin bir borsa tarafından listeden çıkarılması anlamına gelir. Bu, borsanın belirli bir kripto para birimini artık ticaret yapılabilir bir varlık olarak tanımadığı veya listeleme kriterlerini karşılamadığı anlamına gelir. Bir kripto para biriminin delist edilmesi, genellikle fiyatı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir çünkü artık borsada işlem görmesi mümkün değildir ve likiditesi düşebilir. Bazı borsalar, düşük hacimli veya riskli kripto para birimlerini delist etme eğilimindedir, bu nedenle yatırımcılar için kripto para birimleri seçerken borsanın listeleme politikalarını da göz önünde bulundurmak önemlidir.
Ethereum (ETH) Nedir?
Ethereum (ETH), merkezi olmayan uygulamaları ve akıllı sözleşmeleri destekleyen açık kaynaklı bir blok zinciri platformudur. Ethereum, Bitcoin gibi bir kripto para birimi değildir, ancak Ether adı verilen bir kripto para birimi birimi içerir ve blok zinciri platformunda işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar. Ethereum, akıllı sözleşmeleri kullanarak merkezi olmayan uygulamaları desteklemesi ve ERC-20 adı verilen token standardını kullanarak diğer kripto para birimleri ve dijital varlıkların oluşturulmasını sağlaması nedeniyle oldukça popülerdir. Ethereum ayrıca, açık kaynaklı topluluğa dayalı bir geliştirme ekosistemi ve Ethereum Vakfı gibi birçok kuruluş tarafından desteklenmektedir.
Fan Token Nedir?
Fan token, bir spor takımı veya sanatçı gibi bir topluluk veya marka tarafından sunulan bir dijital token türüdür. Fan token'lar, taraftarların topluluğa daha yakın hissetmelerine ve takım veya sanatçıyı desteklemelerine olanak tanıyan bir yatırım aracıdır. Bu token'lar, blok zinciri teknolojisi ve akıllı sözleşmeler kullanılarak oluşturulur ve genellikle bir borsa veya özel bir platformda ticaret edilebilir. Fan token'lar, sahiplerine özel fırsatlar ve ayrıcalıklar sunarak, bir topluluğun daha da bağlılığını artırmaya yardımcı olabilir. Bu token'lar, kripto para birimleriyle birlikte kullanıldıklarında, toplulukların ve markaların hayran tabanını daha da genişletmelerine yardımcı olabilir.
Genesis Block (Başlangıç Bloku) Nedir?
Genesis Block (Başlangıç Bloku), bir blok zinciri ağının ilk bloğudur ve bu blok, tüm diğer blokların temelidir. Genesis Block, blok zinciri ağı başlatıldığında ve ilk blok oluşturulduğunda oluşturulur. Bu blok, genellikle tüm diğer bloklardan farklı bir yapıya ve belirli bir işaretleyiciye sahiptir ve ağdaki tüm blokların geçerli bir şekilde doğrulanmasını sağlar. Genesis Block, blok zinciri ağının güvenliğini sağlamak için hayati öneme sahip olduğundan, birçok blok zinciri teknolojisi projesi, özellikle de kripto para birimi projeleri, ağlarını başlatmak için bir Genesis Block kullanır.
Halving (Ödül Yarılanması) Nedir?
Halving, kripto para birimi madenciliği ödül sistemindeki bir etkinliktir ve belirli bir blokta madencilerin kazandığı ödül miktarının yarı yarıya azaltılmasıdır. Örneğin, Bitcoin için blok ödülü ilk başladığında 50 BTC idi, ancak ilk Halving işleminden sonra 25 BTC'ye düştü. Halving, kripto para birimlerinin piyasaya sürülmesindeki arzın azalmasına neden olarak genellikle fiyat artışlarına yol açar. Bu nedenle, Halving, kripto para birimi madenciliği ve yatırımcılar arasında büyük bir ilgiyle karşılanmaktadır.
Iceberg Order (Buzdağı Emirleri) Nedir?
Iceberg Order (Buzdağı Emirleri), büyük bir alım veya satım emrinin küçük parçalara bölündüğü ve zamanla piyasaya sızmak için yavaş yavaş yerleştirildiği bir ticaret stratejisidir. Buzdağı emirleri, bir emir defterinde gösterilen miktarın sadece bir kısmını gösterirken, geri kalanı gizli tutar. Bu sayede büyük alım veya satım emirleri piyasa fiyatını hemen etkilemez ve yatırımcıların fiyatı bozmadan büyük işlemler gerçekleştirmesine olanak tanır. Buzdağı emirleri, özellikle likidite düşük piyasalarda veya büyük blok işlemlerinde kullanılır ve fiyat manipülasyonunu önlemeye yardımcı olur.
Kripto Para Nedir?
Kripto para, güvenliği sağlamak için kriptografi kullanarak tasarlanmış dijital para birimidir. Kripto para, merkezi bir otoriteye (banka veya hükümet gibi) ihtiyaç duymadan doğrudan bir kişiden diğerine gönderilebilir. Bu para birimleri, blockchain adı verilen dağıtık bir muhasebe defteri teknolojisi kullanılarak işlem verileri kaydedilir ve doğrulanır. Kripto paraların popülaritesi son yıllarda hızla artmış ve birçok farklı türü vardır, Bitcoin, Ethereum, Binance Coin ve Ripple gibi popüler kripto para birimleri arasında yer almaktadır.
Liquidity (Likidite) Nedir?
Liquidity (Likidite), bir varlığın (örneğin kripto para birimi) kolaylıkla nakit paraya çevrilebilirliği veya alınıp satılabilirliği anlamına gelir. Likidite, bir piyasanın güçlü olduğunu gösterir ve bir varlığın değerini artırabilir. Yüksek likidite, alıcıların ve satıcıların hızlı ve kolay bir şekilde işlem yapmasını sağlar ve fiyat dalgalanmalarını azaltır. Düşük likidite durumunda ise, varlığın fiyatı genellikle daha dalgalıdır ve alıcılar veya satıcılar işlemlerini tamamlamakta zorlanabilirler. Likidite, piyasalarda ticaret yaparken önemli bir faktördür ve likidite düzeyleri yatırımcılar için önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
Metaverse Nedir?
Metaverse, dijital dünyada sanal varlıkların yaratılması ve yönetilmesine olanak sağlayan bir kavramdır. Metaverse, blockchain teknolojisi kullanılarak inşa edilen sanal dünyaları ifade eder. Bu dünyalar, gerçek dünya ile entegre edilebilir ve sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve 3D modelleme teknolojileri kullanılarak oluşturulabilir. Metaverse, oyun sektörü, sanat, eğitim, finans ve daha birçok alanda kullanılabilir. Kısacası, Metaverse, dijital bir dünyada varlık yaratmayı ve yönetmeyi mümkün kılan bir kavramdır.
NFT (Non-Fungible Token) Nedir?
NFT, her biri benzersiz olan ve diğerleriyle değiştirilemez veya değiştirilemez olan dijital varlıklar için kullanılan bir kripto para birimidir. Bu varlıklar, blockchain teknolojisi kullanılarak oluşturulur ve telif hakkı sahipleri için dijital haklarının korunmasına yardımcı olabilir. NFT'ler, sanat eserleri, müzik, videolar, oyun eşyaları ve daha pek çok dijital varlık için kullanılabilir. NFT'lerin benzersizliği, tüm ağ boyunca kaydedilen ve herhangi bir zamanda izlenebilen benzersiz bir kimlik bilgisi kullanılarak sağlanır. Bu nedenle, NFT'ler, dijital varlıkların benzersizliğini ve telif haklarını koruma potansiyeline sahip bir inovasyondur.
Offline Staking Nedir?
Offline staking, bir kripto para birimi ağında staking yapmayı mümkün kılan bir yöntemdir. Staking, blok zinciri ağını güvende tutmak için katılımcıların kripto paralarını ağa kilitlediği ve ödüller kazandığı bir işlem türüdür. Ancak, staking işlemi genellikle sürekli bir internet bağlantısını gerektirir, bu da güvenlik açısından bir risk oluşturabilir. Offline staking, staking işlemlerinin internet bağlantısı olmadan gerçekleştirilebilmesini sağlayarak bu riski ortadan kaldırır. Böylece, katılımcılar kripto paralarını güvenli bir şekilde staking yaparak ödüllerini alabilirler.
Paper Wallet (Kağıt Cüzdan) Nedir?
Paper Wallet, kripto para birimlerinin çevrimdışı depolanmasını sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde, kripto para cüzdanının özel anahtarı (private key) bir kağıt üzerinde yazılır ve güvenli bir şekilde saklanır. Bu sayede, internet bağlantısı olan herhangi bir cihazdan erişilemeyen cüzdan, daha yüksek bir güvenlik seviyesi sağlar. Ancak, kağıt cüzdanların fiziksel olarak güvenli bir şekilde saklanması ve korunması gerektiği için kullanımı biraz zahmetlidir.
Reorg (Reorganizasyon) Nedir?
Reorg (Reorganizasyon), bir blok zincirindeki işlem geçmişinin geri alınarak, zincirin belirli bir noktasından sonra yeniden oluşturulmasıdır. Bu genellikle, bir saldırganın blok zincirindeki işlemleri geri alarak çifte harcama yapmasını amaçlayan %51 saldırısı sonrasında meydana gelir. Reorg, madencilerin zincirin alternatif bir sürümünü keşfetmesi ve bu sürümün ana blok zinciri olarak kabul edilmesi sonucunda da oluşabilir. Reorg işlemi, blok zincirinin bütünlüğüne zarar verebileceğinden, genellikle endişeyle karşılanır ve mümkün olduğunca önlenecek şekilde tasarlanmıştır.
Stable Coin Nedir?
Stable coin, fiyatının dalgalanması yerine sabit kalması amaçlanan kripto para birimidir. Genellikle sabit bir değere bağlı olarak işlem görürler ve bu değer genellikle ABD doları, Euro veya diğer fiat para birimleri olabilir. İşlem yaparken dalgalanmalardan kaynaklı riskleri minimize etmek isteyenler tarafından kullanılır. Stable coinler, çeşitli platformlarda kullanılabileceği gibi birçok kripto para borsasında da alınıp satılabilir.
Token Nedir?
Token, blok zinciri tabanlı bir dijital varlık olarak kullanılan, genellikle bir projenin veya platformun özelleştirilmiş kripto para birimi olarak tanımlanır. Token'lar, belirli bir amaca hizmet eden akıllı sözleşmeler aracılığıyla oluşturulur ve işlem görürler. Token'lar, ICO (Initial Coin Offering) veya IEO (Initial Exchange Offering) gibi yöntemlerle satılabilirler ve işlem yapılabilirler. Token'lar, dijital varlık olarak farklı kullanım alanlarına sahip olabilirler ve örneğin oy verme, ödeme veya belirli bir platformdaki hizmetlere erişim sağlama gibi işlevler yerine getirebilirler.
Uzlaşma (Consensus) Nedir?
Blockchain teknolojisi ile kullanılan "uzlaşma (consensus)" terimi, ağdaki tüm düğümlerin, bir işlem veya blokun geçerliliği hakkında anlaşmaya varmasını ifade eder. Kripto para işlemleri veya bloklarının onaylanması için gereklidir. Herhangi bir işlem gerçekleştiğinde, tüm ağ düğümleri bu işlemi doğrular ve kabul ederler. İşlemin doğrulanması için, ağın konsensüs protokolüne uygun olarak belli bir sayıda düğümün onay vermesi gerekmektedir. Bu, işlemin blok zincirine eklenmesini sağlar ve ağdaki diğer düğümler tarafından da kabul edilir. Böylece, herhangi bir hileli aktivite veya sahtekarlık girişimi olması durumunda ağın güvenilirliği korunmuş olur.
Validatör (Doğrulayıcı) Nedir?
Blockchain ağlarında, işlemlerin doğruluğunu ve geçerliliğini doğrulayan ve onaylayan kişilere "doğrulayıcı" veya "validator" denir. Doğrulayıcılar, bir blockchain ağına katılmak ve yeni bloklar oluşturmak için önceden belirlenmiş protokolleri ve kuralları takip ederler. Bu protokoller, doğrulayıcılara verilen belirli bir ödül veya ücret için işlem yapmak, blok eklemek veya bir blok zincirine katılmak için gereken minimum kripto para miktarı gibi özellikleri içerebilir. Doğrulayıcılar, ağın merkezi olmayan doğası nedeniyle, güvenliği ve bütünlüğü sağlamak için önemli bir rol oynarlar.
Wallet (Cüzdan) Nedir?
Kripto para cüzdanı, kripto para birimlerini depolamak, yönetmek ve transfer etmek için kullanılan bir dijital cüzdandır. Kullanıcılar, özel anahtarları sayesinde kripto varlıklarına erişebilir ve işlem yapabilirler. Kripto para cüzdanları, genellikle donanım, yazılım veya web tabanlı olarak mevcuttur ve her biri farklı avantajlara ve güvenlik özelliklerine sahiptir. Donanım cüzdanları, en yüksek güvenlik düzeyini sağlarken, web tabanlı cüzdanlar daha kullanışlı ve erişilebilirdir.
Yield Farming (Verim Çiftliği) Nedir?
Yield Farming, DeFi (Decentralized Finance) protokolleri üzerinde kullanıcılara, yatırımcılara veya likidite sağlayıcılarına, dijital varlıklarını belirli bir süre boyunca protokollere kilitli tutarak, kripto para kazanma yöntemidir. Bu işlem, kullanıcılara belirli bir yüzdeye dayalı olarak ödül veren otomatik market yapıcı (AMM) veya likidite havuzları gibi farklı DeFi protokolleri üzerinden gerçekleştirilir. Yield Farming işlemi, yüksek getiri potansiyeli sunsa da, aynı zamanda yüksek riskler de taşır ve dikkatli bir risk yönetimi gerektirir.
Zorluk (Blockchain Terimi) Nedir?
Zorluk, bir blok zincirindeki madencilik işleminin zorluğunu ifade eden bir terimdir. Blok zincirinde yeni bir blok oluşturmak için yapılan madencilik işlemi, belirli bir zorluk seviyesine göre gerçekleştirilir. Zorluk seviyesi, blok zincirinin toplam hesaplama gücüne bağlı olarak otomatik olarak ayarlanır ve madencilerin yeni blokların oluşturulmasını kontrol eder. Zorluk seviyesinin yüksek olması, blok zincirindeki blokların oluşturulmasını daha zor hale getirirken, düşük zorluk seviyeleri blokların daha kolay oluşturulmasına olanak tanır.